Co najmniej od 1756 r. ewangelicy z Dobrodzienia uczęszczali na nabożeństwa do oddalonej o 13 km Molnej. 7 sierpnia 1768 r. objęła ich swym zasięgiem nowo powstała, odległa o 18 km parafia w Ozimku. Jej pierwszym duszpasterzem był pastor Johann Christian Richter. Parafia ta przez ponad pół wieku nie posiadała własnej świątyni, a nabożeństwa odprawiano w tzw. zameczku hutniczym.
W 1803 r. erygowano wyodrębnioną z Ozimka parafię w Grodźcu. Choć to było nieco bliżej, bo 12 km, wciąż droga do kościoła była dla ewangelików z Dobrodzienia bardzo uciążliwa. Od 1836 r. odprawiali oni nabożeństwa w swoim mieście, w kościele katolickim pw. św. Walentego. W 1841 r. udało się uruchomić własną szkołę ewangelicką w Dobrodzieniu.
Silna potrzeba posiadania własnego kościoła spełniła się dopiero w 1848 r. Wówczas to ewangelicy z Dobrodzienia przystąpili, przy wsparciu Związku Gustawa Adolfa, do budowy swojej świątyni. Wspierał ich w tym również ówczesny proboszcz parafii Grodziec – pastor Ludwig Appenroth. Nowy kościół, z wieżą, dwoma dzwonami i organami, konsekrowano w 1851 r.
Kościół ewangelicki w Dobrodzieniu, stan sprzed 1945 r. |
Wówczas to Dobrodzień został włączony jako filiał do parafii Olesno, która w tym czasie dopiero przystępowała do materializowania starań o własną świątynię. Pierwszym duszpasterzem i proboszczem parafii w Oleśnie był pastor Leopold Polko, po nim nastąpił pastor Jan Salzwedel.
W 1867 r. mieszkało w Dobrodzieniu 150 ewangelików. W międzyczasie założyli oni w mieście cmentarz ewangelicki.
Za czasów kolejnego oleskiego pastora – Maximiliana Sękowskiego – Dobrodzień stał się samodzielną parafią. Erygowano ją 1 maja 1894 r. Liczyła ona wówczas 650 wyznawców z 35 okolicznych miejscowości, w tym 230 braci czeskich z Nowej Bzinicy.
Po zamknięciu miejscowej szkoły żydowskiej, część dzieci wyznawców religii mojżeszowej uczęszczała na lekcje do dobrodzieńskiej szkoły ewangelickiej.
Ostatnim proboszczem w Dobrodzieniu przed cezurowym, 1945 rokiem, był pastor Aleksander Neubert. W czasie II wojny światowej, jak większość pastorów ewangelickich, został wcielony do Wehrmachtu. Po wojnie mieszkał w Schongau (Bawaria).
W nowej, nastałej w 1945 r. sytuacji geopolitycznej, życie parafialne w tej części Górnego Śląska organizował głównie pastor Karol Klus. Dobrodzień, jak i cały Górny Śląsk, opuściła większość ewangelików. Miasto objęła swym zasięgiem parafia Lasowice Wielkie. Kościół ewangelicki w Dobrodzieniu został zajęty przez katolików i po dziś dzień pozostaje w ich rękach. Cmentarz natomiast przeszedł na własność gminy.
Ostatnie pochówki na dobrodzieńskim cmentarzu ewangelickim odbyły się w 1971 i 1974 r. Najpierw swojego wujka, później ciotkę, pochował tu wtedy Alfred Kupczok. To on, „strażnik pamięci”, jeden z dwóch ostatnich ewangelików w Dobrodzieniu, uratował ten cmentarz przed przekształceniem go w lapidarium. W 2002 r. wytyczono bowiem przez jego teren drogę dojazdową do planowanej inwestycji budowlanej firmy Kler, którego to zamierzenia na szczęście nie zrealizowano.
Duszpasterze ewangelików z Dobrodzienia
Parafia Molna (1756-1768)
Parafia Ozimek (1768-1803)
• Johann Christian Richter (od 7 sierpnia 1768, pierwszy proboszcz)
Parafia Grodziec (1803-1851)
• Ludwig Appenroth (proboszcz)
Parafia Olesno (1851-30 kwietnia 1894)
• Leopold Polko (do 1883, pierwszy proboszcz)
• Jan Salzwedel (1883-1891, proboszcz)
• Maximilian Sękowski (od 1 października 1891 administrator, od marca 1892 proboszcz)
Samodzielna parafia (1 maja 1894-1945)
• Ernst Kiock (1894-1913, pierwszy proboszcz)
• Max Kasperczyk (1913-1938, proboszcz)
• Aleksander Neubert (1 lipca 1938-1945, ostatni proboszcz, w czasie II wojny światowej wcielony do Wehrmachtu)
Parafia Lasowice Wielkie (od 1945)
• Karol Klus (koniec 1945-1947, współorganizator życia kościelnego po II wojnie światowej na Górnym Śląsku)
• Karol Sztwiertnia (wiosna 1947-1951, posługa duszpasterska, katecheta w Goleszowie)
• Ernest Oborny (1951-1961, wikariusz senioralny parafii Opole, po 5 latach jej administrator, wspomagał Karola Sztwiertnię)
• bp Rudolf Pastucha (1963-1980, proboszcz; obecnie w stanie spoczynku)
• Henryk Mach (1981-1983, posługa duszpasterska, 1983 ordynowany w Oleśnie, wikariusz; obecnie proboszcz parafii Biała w Diecezji Cieszyńskiej)
• Zbigniew Kowalczyk (1983-30 czerwca 1989, administrator; obecnie Dziekan Wojsk Lądowych Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego w stopniu pułkownika)
• Waldemar Szajthauer (sierpień 1989-1998, posługa duszpasterska, od 1992 administrator; obecnie proboszcz parafii Wisła-Centrum)
• Ryszard Pieron (od 1 marca 1998 wikariusz, od 3 grudnia 2000 proboszcz)
Liczba członków dobrodzieńskiej wspólnoty ewangelickiej
• 1867 – 150
• 1893 – 347
• 1894 – 650 (cała parafia, w tym 230 braci czeskich w Nowej Bzinicy)
• 2002 – 2
Źródło
• B. Gierczyk, Protestantyzm w Oleskim, [w:] „Oleska Gazeta Powiatowa” 1999, nr 12, [za:] H. Menz, Gemeinde- und Heimatbuch des Kreises Kreuzburg O/S, Düsseldorf 1954
• J. Jasińska-Mrukot, Strażnik pamięci, [w:] „Nowa Trybuna Opolska” z 29 października 2004 r.
• A. Pawlik, Dzieje parafii ewangelickiej w Oleśnie Śl., [w:] Rosenberger Treffen – Spotkanie Oleśnian
• W. Żurawicki, Cmentarza nie podzielą, [w:] „Nowa Trybuna Opolska” z 21 marca 2002 r.