Położenie
Lokalizację Lasowic Małych na kuli ziemskiej wyznaczają współrzędne: 50°55′ N i 18°16′ E.
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Jerzego Kondrackiego Lasowice Małe umiejscowione są w następujących jednostkach: megaregion – Europa Środkowa (3), prowincja – Niż Środkowoeuropejski (31), podprowincja – Niziny Środkowopolskie (318), makroregion – Nizina Śląska (318.5), mezoregion – Równina Opolska (318.57).1
Według obowiązującego podziału administracyjnego Polski, Lasowice Małe leżą w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Lasowice Wielkie, stanowiąc jej sołectwo o powierzchni 2163 ha.
Uwzględniając połączenia drogowe, Lasowice Małe graniczą od północy z Chocianowicami, od wschodu – Gronowicami, od południa – Lasowicami Wielkimi i od zachodu z Jasieniami.
Liczba ludności Lasowic Małych według stanu na dzień 1 stycznia 2005 r. wynosi 553 mieszkańców.
Rzeźba terenu
Ukształtowanie powierzchni i budowa geologiczna są wynikiem dwukrotnego działania lodowca skandynawskiego. Świadczą o tym m.in. eratyki, zachowane w podoleskich miejscowościach: Biskupice, Knieja, Łomnica i Wichrów.
Powierzchnia terenu stanowi płaszczyznę lekko pofałdowanych nizin, rozprześcierających się na wysokości ok. 200-220 m n.p.m. Deniwelacje z reguły nie przekraczają 20-40 m. Najwyższe wzniesienie – Wzgórze Biskupie – znajduje się w okolicach Kościelisk (285 m n.p.m).
Gleby
Większość gleb w rejonie Lasowic Małych wytworzona została z glin zwałowych oraz z glin i piasków wodnolodowcowych zlodowacenia środkowopolskiego.
Pod względem bonitacyjnym gleby zaliczają się do III i IV klasy gruntów ornych oraz V i VI klasy użytków zielonych. W większości należą one do typów: pseudobielicowego, brunatnego, czarnych ziem, mad i gleb organicznych.
Konsekwentnie teren gminy Lasowice Wielkie zaliczony został do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania.2
Warunki hydrologiczne
Lasowice Małe położone są w zlewisku Bałtyku, w prawobrzeżnym dorzeczu środkowej Odry, której dopływ – Bogacica – przepływa równoleżnikowo w kierunku zachodnim przez miejscowość.
Bogacica źródła swe posiada na skraju Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej, na wysokości ok. 240 m. n.p.m., ok. 1 km na północ od Łowoszowa. Ujście do Stobrawy na Równinie Opolskiej, ok. 150 m n.p.m., ok. 3 km na południe od Dąbrówki. Długość 43,8 km. Wezbrania w okresie roztopów, bez cech powodziowych. W dorzeczu gęsta sieć mniejszych cieków.
Średnie wartości uzyskane w pomiarach na Bogacicy, dokonanych w Lasowicach Małych w dniach 18 i 25 lutego 2005 r.: przejrzystość – 27,7 cm, prędkość nurtu – 0,565 m/s, zawartość azotanów w wodzie – 5 mg/l, zawartość azotynów w wodzie – 2 mg/l, odczyn roztworu – 7 pH, twardość wody – średnio twarda, obecność chlorków – wykryto, obecność siarkowodoru i siarczków – nie wykryto, zapach wody – zgniłej trawy, intensywność zapachu – słaby/bardzo słaby, barwa wody – bezbarwna.3
System rzeczny uzupełniają liczne, niewielkie cieki, rowy melioracyjne oraz lokalne zbiorniki wodne, naturalne i sztuczne; do tych drugich zalicza się m.in. położone na terenie Lasowic Małych Jezioro Czarne, przez które przepływa lokalny, lewobrzeżny dopływ Bogacicy.
Warunki klimatyczne
Lasowice Małe położone są w umiarkowanej strefie klimatycznej.
Według klasyfikacji Danuty Martyn i Wincentego Okołowicza Lasowice Małe znajdują się w obrębie śląskowielkopolskiego regionu klimatycznego.4
Obszar ten zalicza się do ciepłego rejonu nadodrzańskiego. Cechuje go wyraźna przewaga wpływów oceanicznych, zwłaszcza na zachodzie, niższe od przeciętnych amplitudy temperatury, wczesna wiosna i lato oraz łagodna, krótka zima. Okres wegetacyjny roślin trwa ok. 220 dni.
Temperatura powietrza
Średnioroczna temperatura powietrza wynosi +8,2°C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (+18,2°C), najzimniejszym – styczeń (-2,5°C). Obfitość biocenoz leśnych sprawia, że średnioroczna temperatura jest nieznacznie niższa od miejsc słabo zalesionych. Dni pogodne najliczniejsze są we wrześniu i październiku, najrzadsze – zimą i w maju. Pierwsze przymrozki jesienne przypadają średnio na drugą dekadę października, ostatnie przymrozki wiosenne – na drugą połowę kwietnia. Średniodobowe ujemne temperatury powietrza występują średnio pomiędzy trzecią dekadą listopada a trzecią dekadą marca.
Opady
Średnioroczna ilość opadów atmosferycznych kształtuje się na poziomie przedziału 600-650 mm słupa wody. W okresie wzmożonego zapotrzebowania roślin w wodę ilość ta wynosi odpowiednio 375-430 mm. Największa ilość opadów notowana jest w lipcu (ok. 103 mm), najmniejsza – w październiku (ok. 31,9 mm). Obfite opady występują ok. 15 dni w roku, burze – ok. 20, z największym ich nasileniem w czerwcu. Opady śnieżne występują w miesiącach grudzień – marzec.
Wilgotność powietrza
Wilgotność względna powietrza osiąga najwyższe wartości w okolicach grudnia (powyżej 80%), najniższe – w okolicach maja. W ciągu doby maksymalna wilgotność względna występuje w godzinach wieczornych, średnia – nocą i rano, najniższa – w południe. Tendencja do występowania mgieł jest znaczna w porze jesiennej i zimowej, podczas gdy późną wiosną i latem mgły notowane są średnio jedynie do dwóch dni w miesiącu.
Zachmurzenie
Średnioroczne zachmurzenie nieba oscyluje wokół 6 stopni (przy 9-stopniowej skali). Największe zachmurzenie notowane jest w listopadzie i grudniu (ok. 7.6 st.), najmniejsze – w styczniu (ok. 2,3 st.).
Wiatry
Przeważają wiatry zachodnie z udziałem wiatrów północno-zachodnich wiosną i latem oraz południowo-zachodnich jesienią i zimą. Dominują wiatry o niewielkich prędkościach: 0-2 m/s (powyżej 50%) i 3-4 m/s (ok. 40%). Liczba dni z silnymi wiatrami (powyżej 10 m/s) wynosi rocznie ok. 20-30.
Zanieczyszczenie powietrza
Stan sanitarny powietrza nad Lasowicami Małymi kształtowany jest przez lokalną emisję pyłowo-gazową, której źródłem są indywidualne paleniska domowe, kotłownie oraz zakłady produkcyjno-usługowe. W wyniku cyrkulacji atmosferycznej nad obszar ten docierają również zanieczyszczenia przemysłowe z terenów sąsiednich.
Wokół Lasowic Małych uciążliwa emisja spalin koncentruje się na drogowych ciągach komunikacyjnych (DK 11, DK 45), które są też największym źródłem hałasu. Unicestwienie w Polsce alternatywnego transportu kolejowego i brak jego realnych planów odbudowy nakazuje przypuszczać ekspansję tego negatywnego zjawiska.
Lokalnie największym źródłem zanieczyszczeń powietrza pozostaje indywidualne ciepłownictwo, oparte na tradycyjnych surowcach, z znikomym stopniu podlegające modernizacji. Ono też jest głównym emitorem nieprzyjemnych zapachów. Kiedyś mieszkańcy skarżyli się na fetor dobywający się z wylewanych bezpośrednio w ziemię poprodukcyjnych odpadów z gorzelni.
Według oceny Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu z 2002 r., ze względu na poziom pyłu zawieszonego, dwutlenku azotu i dwutlenku siarki (którego stężenie nie przekraczało 30% wielkości normy), obszar, w którym znajdują się Lasowice Małe, został zakwalifikowny do klasy B, co powinno oznaczać dążenie do osiągnięcia stężeń tych substancji poniżej poziomów dopuszczalnych, natomiast ze względu na pozostałe składniki zmienne powietrza – do klasy A, w której nie wymagane są działania na rzecz poprawy jakości powietrza.
Energetyka
Energia elektryczna dystrybuowana jest przez firmę EnergiaPro Koncern Energetyczny S.A. we Wrocławiu, Oddział nr 3 w Opolu, Rejon Energetyczny nr 4 w Kluczborku, Posterunek Energetyczny nr 3 w Lasowicach Wielkich.
Gazownictwo
W Lasowicach Małych brak sieci gazociągowej. Alternatywnie niektórzy mieszkańcy korzystają z gazu w butlach.
Gospodarka odpadami
Pojemniki zbiorcze na odpady selektywne w Lasowicach Małych |
Gmina Lasowice Wielkie nie posiada własnego wysypiska śmieci. Odpady komunalne gromadzone są indywidualnie, w typowych pojemnikach. Ponadto na terenie gminy zlokalizowano pojemniki zbiorcze na odpady selektywne, jak złom metali kolorowych, szkło, plastik i makulatura. W Lasowicach Małych takowe znajdują się w samym centrum miejscowości – przy budynku dawnego Urzędu Gminy.
Zbiórką i transportem odpadów komunalnych oraz selektywnych zajmują się dwie Spółki: Eco-Recycling Sp. z o.o. z Dębskiej Kuźni oraz Remondis Opole Sp. z o.o. z Opola.
Gospodarka wodno-ściekowa
Część gospodarstw domowych Lasowic Małych do budowanego od 1966 r. wodociągu grupowego „Chocianowice” przyłączono w roku 1996. Mieszkania dawnego PGR podpięto w latach 2004-2005, kiedy to zrealizowano inwestycję zwodociągowania całej gminy.
Pierwotnie zlokalizowane w Chocianowicach ujęcie wody stanowiły 3 studnie wiercone. W 2004 r. wykonano nowe ujęcie. Jednocześnie zmodernizowano część technologiczną stacji wodociągowej, czterokrotnie zwiększono pojemność zbiornika wody.
Źródłem zasilania są wody czwartorzędowego poziomu wodonośnego, charakteryzujące się na ogół ponadnormatywną zawartością związków żelaza i manganu, w związku z czym niezbędne jest ich uzdatnianie poprzez napowietrzanie, filtrację i chlorowanie.
Stacja wodociągowa pracuje w układzie dwustopniowym. Pompy głębinowe podają wodę poprzez filtry odżelaziające do zbiornika wyrównawczego wody czystej o pojemności 200 m3, skąd kolejne pompy tłoczą ją do rozgałęzieniowej sieci rozdzielczej.
Infrastrukturą wodną w imieniu gminy zarządza Spółka Wodociągi i Kanalizacja Hydrokom Sp. z o.o. (poprzednio zarząd sprawował zlikwidowany Komunalny Związek Wodno-Ściekowy w Ligocie Dolnej).
Ponadto w Lasowicach Małych znajduje się wodociąg zakładowy dawnego PGR, dysponujący własnym ujęciem, zaopatrujący w wodę nieruchomości zakładowe (w tym dawniej również mieszkalne).
Kanalizacja sanitarna
W Lasowicach Małych brak kompleksowego systemu zbiorczego odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków sanitarnych.
Gospodarstwa domowe odprowadzają ścieki do zbiorników wybieralnych lub dołów gnilnych, po czym są one wywożone do utylizacji bądź używane do nawożenia organicznego.
Gmina Lasowice Wielkie wyraziłą wolę wspólnej realizacji z gminą Kluczbork, w latach 2006-2013, projektu „Budowa kanalizacji sanitarnej na terenach wiejskich gminy Kluczbork i Lasowice Wielkie wraz z rozbudową oczyszczalni ścieków”. Projektem objęte zostaną sołectwa: Chocianowice, Ciarka, Gronowice, Lasowice Małe i Jasienie, początkowo tworzące w tym celu tzw. Aglomerację Kluczbork. Ścieki z tych miejscowości kierowane będą do oczyszczalni w Ligocie Dolnej. Szacunkowy koszt zadania określono na 20 mln zł. Na beneficjenta projektu wyznaczono Spółkę Wodociągi i Kanalizacja „Hydrokom” Sp. z o.o. w Kluczborku, która stanie się właścicielem i operatorem infrastruktury technicznej.
Kanalizacja deszczowa
W Lasowicach Małych brak kanalizacji deszczowej.
Telekomunikacja
Obszar Lasowic Małych pozostaje w zasięgu wszystkich wiodących na polskim rynku operatorów sieci GSM. Dostęp do telefonicznej sieci przewodowej jest zmonopolizowany przez Telekomunikację Polską S.A. Wskaźnik dostępności do standardowych łącz telefonicznych należy do najniższych w województwie opolskim.
W planie numeracji krajowej dla publicznych sieci telefonicznych Lasowice Małe posiadają WSN (wskaźnik strefy numeracyjnej) AB=77, SN (strefa numeracji) Opole, OT (okręg telefoniczny) Kluczbork. Ruch na centrali odbywa się w sposób zautomatyzowany.
Handel
W Lasowicach Małych działa jeden sklep spożywczo-przemysłowy, umiejscowiony w dawnym pawilonie handlowym. W nim też znajduje się Agencja Pocztowa (Urząd Pocztowy Poczty Polskiej S.A. w Lasowicach Małych został zlikwidowany) oraz apteka. Oprócz tego działa rzeźnia, komis meblowy.
Obiekty handlowe w Lasowicach Małych: | |||
– pawilon | – apteka (pawilon) | – rzeźnia | – komis meblowy (d. UG) – już nie istnieje, przeniesiony do Chocianowic |
Urbanistyka
Lasowice Małe ruralistycznie stanowią wielodrożnicę, mimo iż formalnie osadzone zostały na prawie niemieckim. Wokół wsi rozlokowało się kilka przysiółków, niektóre z nich zaginęły w historii.
Nieruchomości mieszkalne zasadniczo nie przekraczają dwóch kondygnacji plus poddasze użytkowe. Tradycyjna zabudowa posiada dachy dwuspadowe. Istotnym wyjątkiem jest blok mieszkalny dawnego PGR. Pośród zabudowy przemysłowej dominują nieruchomości dawnego PGR i Wyłuszczarni Nasion.
Spośród obiektów użyteczności publicznej oraz posiadających walory architektoniczne wymienić należy kościół katolicki (dawniej ewangelicki), drewniany, filialny, pw. Wniebowzięcia NMP, budynki: dworu, gorzelni i spichlerza, dawnych szkół.
Sieć komunikacyjna
Przez Lasowice Małe przebiega równoleżnikowo droga powiatowa nr 1326 – Jasienie (połączenie z dk. nr 45)-Stare Olesno (połączenie z dk. nr 11). Od tej drogi w Lasowicach Małych odchodzą inne, o tym samym statusie: w stronę północno-wschodnią nr 1328 – do Bąkowa przez Chocianowice, w stronę południowo-zachodnią nr 1317 – do Lasowic Wielkich (oficjalny przebieg Kuniów-Szumirad).
Z północnego-zachodu na południowy-wschód Lasowice Małe przecina historyczna linia Kolei Prawego Brzegu Odry, otwarta tutaj 15 listopada 1868 r., łącząca Wrocław z węzłem Fosowskie, skąd dalej z Opolem czy Tarnowskimi Górami. Stacja „Lasowice Małe Oleskie” zlokalizowana na obrzeżach miejscowości, z budynkiem stacyjnym i dwoma zewnętrznymi, wysokimi peronami. Ruch pasażerski z dniem 12 grudnia 2004 r. został przez Opolski Zakład Przewozów Regionalnych PKP, przy poparciu marszałka województwa opolskiego i Biura Koordynacji Komunikacji Kolejowej, działającego w ramach stowarzyszenia „Zielone Mazowsze”, zlikwidowany. Linia na odcinku Kluczbork-Fosowskie oficjalnie dwutorowa i zelektryfikowana, z prędkością maksymalną 80 km/h, jednak na skutek zaniedbań i kradzieży po likwidacji ruchu pasażerskiego do eksploatacji nadaje się tylko w trakcji spalinowej, po jednym torze.
Transport publiczny
W gminie Lasowice Wielkie brak organizacji lokalnego (gminnego) transportu zbiorowego.
Po likwidacji ruchu pociągów osobowych jedyną alternatywną formą transportu publicznego pozostał autobusowy transport podmiejski, realizowany przez PKS w Kluczborku Sp z o.o.
Wg stanu na 25 czerwca 2006 r. autobusami tymi z Lasowic Małych można dostać się: 6 razy na dobę do siedziby obecnego powiatu – Kluczborka, 8 do poprzedniego – Olesna i 2 razy na dobę do siedziby gminy – Lasowic Wielkich.
Na autobusy te, a tym samym na jakikolwiek transport publiczny, wcale nie można liczyć w godzinach wczesnoporannych, wieczornych, a także w soboty, niedziele i święta; oprócz tego większość kursów realizowanych jest wyłącznie w dni nauki szkolnej.
Pozycja monopolistyczna przewoźnika, brak odpowiednich działań marketingowych, nieatrakcyjna oferta taryfowa i rozkładowa, w szczególności sukcesywne ograniczanie ilości kursujących autobusów – wszystko to spowodowało zmarginalizowanie tej formy transportu, pozostawiając ją w kręgu zainteresowania wyłącznie najuboższej części społeczeństwa, względnie młodzieży szkolnej, a i to – z racji wymienionych mankamentów – w bardzo ograniczonym zakresie; wszyscy pozostali przemieszczają się samochodami, lokalnie – rowerami.
Zmiany nazw
Do 1936 | 1936-1945 | Od 1945 – nazwa oficjalna | Od 1945 – nazwa alternatywna, zwyczajowa | Określenie miejsca |
Klein Lassowitz5 (pocz. też jako Polnisch Lassowitz [Lasowice Polskie]) | Schlosswalden | Lasowice Małe | – | miejscowość |
Brettmühl-Teich | Brettmühl-Teich | Staw Pilny | ? | zbiornik wodny (staw), obecnie nie istnieje |
Czarny (Czorny) -Lossek-Teich |
Schwarzer Teich | Jezioro Czarne | Czarny Staw | zbiornik wodny (jezioro) |
Dalniotzka | Feldhäuser | Danielaczka | Dalniaczka, Dobroniów | część miejscowości |
Dombrownik-Teich | Eichenteich | Dombrowiak | Dombrowniak, Dombrownik | zbiornik wodny (jezioro) |
? | Herzogswiese | ? | – | miejsca leśne (na południe od Kłapaczki) |
Waldteil Jelino, Waldteil Jelyno |
Hirschwiese | Jelino(?) | – | |
Klapacka, Klapatzka | Klapperwald | Kłapaczka | – | przysiółek |
Lassowitz-Bahnhof | Schlosswalden -Bahnhof |
Lasowice Małe Oleskie | – | stacja kolejowa |
Olbin | Altdorf | Olbin | – | część miejscowości |
Pottaschina, Pottaschnia | Aschenhof | Potasznia | Potaśnia | dawny przysiółek |
Rossocha | Wiesenhäuser | Rosocha(?) | – | dawny przysiółek(?) |
Schloss-Teich | Schloss-Teich | Staw Zamkowy | Staw Dworski | zbiornik wodny (staw) |
Wiele Drogi, Wielidrogi(e) | Teichberg (-Forsthaus) | Wielodrogi | – | część miejscowości (oraz nazwa ulicy) |
Sowada(e), Kunt Sowade | An der Chaussee | Zawada | – | część miejscowości |
Waldteil Krzinsetz, Waldteil Krzynzetz |
An der Eichenwiese | ? | – | miejsce leśne |
Zawierający 111 tys. nazw, opracowany przed 1980 r. Wykaz urzędowy nazw miejscowości w Polsce, jako części Lasowic Małych wymienia:
• Danielaczka – część miejscowości
• Kłapaczka – przysiółek
• Olbin – część miejscowości
• Wielodrogi – część miejscowości
• Zawada – część miejscowości
Stan ten po dziś dzień uznaje się za oficjalnie obowiązujący. Nowy wykaz ma zostać sporządzony do końca 2007 r.
Zastanawia los części miejscowości, których nazwy po II wojnie światowej zostały przetłumaczone na język polski, lecz później nie zostały już objęte ww. wykazem. Może ktoś potrafi zastąpić treścią któryś ze znaków zapytania w powyższej tabeli?
Pamiętać też trzeba o dwóch osadach, istniejących w przeszłości w lasach pomiędzy Lasowicami Małymi a Lasowicami Wielkimi – czy to nie któreś z wymienionych miejsc leśnych?
Zmiany przynależności
Data | Struktura | ||||
państwo | kraina/ księstwo/ prowincja/ rejencja/ województwo |
kasztelania/ powiat/ okręg |
gmina/ GRN |
prywatny właściciel | |
1292 | Czechy | Śląsk, księstwo opolskie, ród Piastów | kasztelania oleska | ||
1396 | Polska | ||||
1401 | Czechy | księstwo niemodlińsko -strzeleckie |
|||
ok. 1446 | ród Dambrowka | ||||
ok. XV w. | Górny Śląsk | ||||
1455 (a. 1460) | księstwo opolskie | ||||
1521 | księstwo opolsko- raciborskie |
||||
1526 | I Rzesza, ród Habsburgów | ||||
1532 | I Rzesza, ród Hohenzollernów | koniec rodziny Piastów | |||
1551 | Węgry | ||||
1557 | I Rzesza, ród Habsburgów | ||||
1645 | Polska | ||||
1666 | I Rzesza, ród Habsburgów | ||||
1742 | I Rzesza, Królestwo Prus, ród Hohenzollernów | Śląsk Pruski, prowincja śląska | |||
ok. poł. XVIII w. | powiat oleski | ||||
1753 | ród Hoym | ||||
1806 | koniec I Rzeszy | ||||
1811 | ród Hohenlohe -Öhringen |
||||
1816 | rejencja górnośląska, z czasem opolska | ||||
1818 | powiat oleski, okręg Szumirad7 | gmina Lasowice Małe | |||
1871 | II Rzesza | ||||
1918 | Republika Weimarska | ||||
1919 | Niemiecki (a. Zachodni) Górny Śląsk, prowincja górnośląska, rejencja opolska | ||||
ok. poł. lat 20. XX w. | Śląsk Opolski | ||||
1933 | III Rzesza | ||||
1938 | koniec prowincji górnośląskiej, prowincja śląska, rejencja opolska | ||||
1941 | koniec prowincji śląskiej, prowincja górnośląska, rejencja opolska | ||||
1945 | Polska | koniec prowincji i rejencji, woj. śląsko -dąbrowskie8 |
powiat oleski | gmina Lasowice Małe, siedz. Kocianowice | nacjonalizacja |
1946 | województwo katowickie | ||||
1947 | gmina Lasowice Małe | ||||
1950 | województwo opolskie | ||||
1954 | koniec gmin, GRN Lasowice Małe | ||||
1973 | gmina Lasowice Wielkie, siedz. Lasowice Małe | ||||
1975 | koniec powiatów | ||||
1999 | powiat kluczborski | ||||
2006 | gmina Lasowice Wielkie |
Przypisy
1 – J. Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa 1998
2 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania objętej planem rozwoju obszarów wiejskich. Dz. U. z 2004 r., Nr 158, poz. 1652, załącznik nr 2
3 – www.wodip.opole.pl
4 – D. Martyn, W. Okołowicz, Próba kompleksowej regionalizacji klimatu Polski, Prace i Studia IG UW – III Polsko-Czeskie Seminarium Geograficzne, 1968
5 – nazwa ta w 1939 r. tłumaczona była jako Małe Lasowice (patrz: K. Prus, Spis nazw miejscowości Śląska Opolskiego, Katowice 1939, s. 49, 123), z kolei w 1945 r. przetłumaczono ją (prawawdopodobnie zapominając o Lasowicach Wielkich) jako Lasowice (patrz: Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 r. o ustaleniu brzmienia urzędowego nazw miejscowości na obszarze Ziem Odzyskanych Śląska Opolskiego. Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr 34, poz. 449)
6 – Wykaz urzędowy nazw miejscowości w Polsce, t. 1-3., Warszawa 1980 (załącznik do zarządzenia Nr 15 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 10 lipca 1980 r.)
7 – Z czasem, po wydarzeniach Wiosny Ludów, uprawnienia policyjno-sądowe komisarza okręgu zostały scedowane na instytucje powiatowe w Oleśnie.
8 – W istocie w 1945 r. Lasowice Małe znajdowały się pod administracją radziecką, w I okręgu administracyjnym Śląsk Opolski (nie posiadającym statusu województwa). Dopiero 28 czerwca 1946 r. włączono wieś w województwo śląsko-dąbrowskie (według niektórych nazwa ta, uwzględniająca pierwiastek zagłębiowski, była samowolą gen. A. Zawadzkiego)