1960 r.

Kościół filialny

Fig. 15. Lasowice Małe, kościół fil. 1688 r. Widok od pd.2

p.w. Wniebowzięcia N. P. Marii, dawniej p.w. św. Jakuba (fig. 15). Wzmiankowany 1447. Obecny zbudowany 1688. Orientowany. Drewniany, konstrukcji zrębowej na nowszym podmurowaniu, z wieżą konstrukcji słupowej. Prezbiterium zamknięte trójbocznie z zakrystią od pn. Szersza nawa na rzucie zbliżonym do kwadratu, z wieżą od zach. i kruchtą konstrukcji szkieletowej od pd. Wewnątrz stropy płaskie. W tęczy belka fazowana. Chór muzyczny z niższą częścią środkową mieszczącą organy, wsparty na sześciu profilowanych słupach. Wejścia prostokątne, do zakrystii o zaokrąglonych narożach. Nad wejściem od pd. do nawy data 1735 i litery M T. Na zewnątrz ściany od pn. podbite gontem. Dachy siodłowe, kryte gontem, dach prezbiterium przechodzący nad zakrystię. Nad kruchtą dach trójspadowy. Wieża o ścianach nieznacznie pochyłych, oszalowanych, nakryta dachem namiotowym, gontowym.

Ołtarz główny barokowy pocz. w. XVIII, architektoniczny z kręconymi kolumnami i rzeźbami świętych oraz Boga Ojca w zwieńczeniu. Ołtarz boczny lewy, barokowy ok. poł. w. XVII, w kształcie ramy z dekoracją snycerską o motywach chrząstkowych, w predelli data 1760; w nim rzeźba św. Jakuba St. (fig. 47), gotycka 2. poł. w. XIV. Ołtarz boczny prawy w kształcie oszklonej szafy o dekoracji rokokowej, w nim obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem 2. poł. w. XVII. Antepedium malowane w. XIX. Ambona w. XVII. Chrzcielnica w. XVIII. Rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem (fig. 58), gotycka 1492, z metalowymi koronami w. XVIII. Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego w. XVIII/XIX. Dwa krucyfiksy ludowe. Dwa lichtarze cynowe i dwa drewniane w. XVIII.1

Dwór

Zbudowany 1617. Przebudowany 2. poł. w. XIX. Zwrócony frontem ku zach. Murowany z cegły i kamienia w przyziemiu, otynkowany. Piętrowy, wysoko podpiwniczony. Wzniesiony na rzucie zbliżonym do kwadratu. Piwnice sklepione kolebkowo. Układ wnętrz dwutraktowy z sienią na osi, przy której jednobiegowa klatka schodowa. W części pn. sala nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami o dekoracji stiukowej, podkreślającej szwy sklepienia i tworzącej cztery płyciny w formie czteroliścia przenikającego się z kwadratem; listwy stiukowe z motywami paciorkowymi. W części wsch. dwuprzęsłowa sala sklepiona kolebkowo-krzyżowo. Pozostałe pomieszczenia zmodernizowane. Wejście z sieni do sali od pn. prostokątne, ujęte drewnianym portalem z kolumienkami ozdobionymi wicią roślinną, podtrzymującymi zwieńczenie ze sterczynami, muszlą, maszkaronami i dekoracją małżowinową oraz kartuszem z datą 1617 (nowszą?). Ponad portalem kartusz herbowy w obramieniu małżowinowym 1 poł. w. XVII. Na zewnątrz elewacje czteroosiowe. Dach czterospadowy kryty dachówką, z krótką kalenicą na osi sieni.

Spichlerz dworski

Zbudowany ok. poł. w. XIX. Murowany, otynkowany. Dwukondygnacjowy. Prostokątny. Dach siodłowy kryty dachówką.

Chałupy

Fig. 31. Lasowice Małe, chałupa nr 105, XIX w.2

Nr 70, 97, 105 (fig. 31). Zbudowane w. XIX. Drewniane, konstrukcji zrębowej. Dwutraktowe, zawierające część gospodarczą. Dachy siodłowe kryte strzechą. Szczyty szalowane dekoracyjnie nadbitymi skośnie deskami.2

2001 r.

Dwór

Dwór w Lasowicach Małych wpisany w rejestrze zabytków w poz. 1031/65. Budynek nie oznakowany, w złym stanie technicznym. W roku 1997 wyremontowano dach i wymieniono rynny oraz rury spustowe. Obiekt dzierżawiony wraz z gospodarstwem rolnym i użytkowany na cele mieszkaniowe. W notatce sporządzonej w dniu 17.08.1994 r. przez pracownika sekcji gospodarowania zasobem w Oddziale z lustracji tego obiektu odnotowano, że „stan techniczny pałacu jest dobry, przeznaczony jest na biura i mieszkania”, a w karcie tego obiektu zalecono przeprowadzenie gruntownych prac remontowych.

W stosunku do 1994 r. stan tego obiektu uległ pogorszeniu.3

2005 r.

Kościół filialny

p.w. św. Jakuba, ob. Wniebowzięcia NMP, drewn., 1688, 1735, nr rej.: 82/53 z 30.12.1953 (wypis z księgi rejestru)

Dwór

XVI/XVII, XIX, nr rej.: 1031/65 z 9.06.1965

Spichlerz dworski

poł. XIX, nr rej.: j.w.

Chałupy

– nr 17 (d. 70), XIX, nr rej.: 1728/66 z 4.10.1966
– nr 97, XIX, nr rej.: 1729/66 z 4.10.1966 (nie istnieje?)4

Przypisy

1 – Aktualnie w kościele brak oryginalnego wyposażenia – znaczna część została skradziona, a wszelkie inne wartościowe przedmioty, które ocalały od kradzieży, oddano do Muzeum Diecezjalnego w Opolu.
2 – Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Tom VII, Województwo Opolskie, Zeszyt 10, Powiat Oleski, red. T. Chrzanowski i M. Kornecki, inwentaryzację przeprowadzili R. i E. Linette, Warszawa 1960
3 – Informacja Najwyższej Izby Kontroli, Delegatura w Opolu, o wynikach kontroli realizacji zadań przez Służbę Ochrony Zabytków oraz Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa w zakresie ochrony zabytków przejętych do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Opole, luty 2001 r., [w:] www.nik.gov.pl
4 – Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo opolskie, stan na 31 grudnia 2005 r., [w:] www.kobidz.pl